SERBEST ZAMAN ETKİNLİKLERİNİN ÖNEMİ

1. SERBEST ZAMAN ETKİNLİKLERİ
Serbest zaman etkinlikleri, programın ilk etkinlikleridir. Bu etkinliklerin çocukları diğer
etkinliklere ve güne hazırlama özelliği vardır. Ancak her güne serbest etkinlikle başlama
mecburiyeti yoktur. Öğretmen isterse çocukların ilgisini çekmek ya da o günkü etkinliklere
çocuğu hazırlamak amacıyla serbest zaman etkinlikleri yerine farklı bir etkinlikle de güne
başlayabilir. Öğretmen, serbest zaman etkinliklerinde çocukların bireysel ihtiyaçlarına ve
ilgilerine yönelik olarak çok sayıda seçeneği aynı anda sunmalıdır. Bu etkinliklerdeki
serbestlik çocukların etkinlik seçmedeki özgürlükleridir. Bu etkinliğe ayrılan süre içinde tek
başlarına ya da grup halinde istedikleri etkinlikte bulunabilirler. Planda belirlenen amaçlar
doğrultusunda gerekli araç gereç öğretmen tarafından hazırlanır. Ancak çocuklar istedikleri
araç gereci seçmede özgürdürler. İyi planlanmış bir serbest zaman etkinliği çocukların
amaçlanan kazanımlara ulaşmalarında sayısız yarar sağlar. Serbest zaman etkinlikleri, ilgi
köşelerinde oyun ve sanat etkinliklerinden oluşmaktadır.
 Okul öncesi eğitim kurumlarında ilgi köşeleri;
 Evcilik,
 Fen ve matematik,
 Sanat,
 Resimli kitap,
 Blok,
 Müzik,
 Kukla,
 Eğitici oyuncak,
 Geçici ilgi köşelerini içermektedir.
 Serbest zaman içinde sanat etkinlikleri de yapılabilir. Bu etkinlikler:
 Yoğurma maddeleri,
 Kağıt çalışmaları,
 Boya çalışmaları,
Kolaj gibi çalışmalardan oluşur.
Serbest zaman diliminde çocuklar yetişkin yönlendirmesi olmadan kendi ilgileri
doğrultusunda oynayacakları köşeleri ve oyun arkadaşlarını seçerler. Köşelerde oyun olarak
da isimlendirilen serbest zaman etkinlikleri çocuk oyunlarından “yapılandırılmış oyun”
kategorisi için değerlendirilmektedir.

1.1.Serbest Zaman Etkinliklerinin Tanımı ve Önemi
Serbest zaman etkinlikleri, programın ilk etkinliğidir. İlgi köşelerinde oyun ve sanat
etkinliklerinden oluşmaktadır. Çocukları diğer etkinliklere ve güne hazırlama özelliği
taşıdığı için mümkün olduğunca programdaki yeri değiştirilmemelidir. Bu etkinliklere
programda ayrılan süre yaş gruplarına göre belirlenmelidir. Yine de çok katı davranmamalı,
çocukların ilgi ve ihtiyaçlarına göre süre ayarlanmalıdır.
Eğitimci günlük eğitim programında seçtiği amaçlar ve kazanımlar ile araç edindiği
temayı göz önüne alarak, çocuğun kazanımlarını ortaya çıkaracak şekilde, ortamın nasıl
hazırlanacağını, uyarıcıların hangi düzenlemelerle sunulacağını, hangi araçların
kullanılacağını belirlemelidir. Buna göre çocuklar serbest zamanda ilgi ve ihtiyaçlarına göre
istedikleri etkinliklere öğretmen müdahalesi olmadan kendi tercihini yaparak yönelmelidir.
Resim 1.2 : Serbest zaman etkinlikleri çocuğun yaratıcılığını geliştirir
Serbest zaman etkinlikleri çocuğun yaratıcılığını geliştirme, kendisini ifade etmesini
sağlama, yardımlaşma, paylaşma, iş birliği, başladığı işi bitirme konusunda kararlı olma,
sorumluluk alma ve aldığı sorumluluğu yerine getirme, problem çözme, olaylar arasında
neden-sonuç ilişkisi kurma ve kas becerilerini geliştirme açısından önemlidir.
Serbest zaman etkinliklerinde, seçeneklerin çeşitli olması çocukların ilgilerine göre
karar vermelerini kolaylaştırır. Bu etkinliklere serbest zaman etkinlikleri denilmesi
çocukların tamamen serbest bırakılması anlamına gelmemelidir. Eğitimci, çocuklar ihtiyaç
duyduklarında onlara rehberlik etmelidir. Ancak bu rehberlik, uyarıcı ortamı düzenleyici ve
çocukların kendi istekleri doğrultusunda karar verme becerilerini geliştirici nitelikte
olmalıdır. Çocukların çalışmalarına rehberlik, kesinlikle müdahale anlamı taşımamalıdır.
Öğretmen, çocukların etkinlikler sırasında araç gereçleri nasıl kullanacaklarını göstermelidir.
Örneğin, makası tutma ve kullanma, boya fırçalarını kullanma vb. Öğretmenin sadece bu
araçları kullanım konusunda yardımcı olarak, çocukları çalışmalarında serbest bırakması,
onların bağımsız çalışma alışkanlığını kazanmaları açısından önemlidir. Bağımsız çalışma
alışkanlığını kazanan çocukların kendilerine güven duyguları güçlenir. Böylece çocukların
çalışmalarını bitirme konusunda kararlı davranışlar sergiledikleri gözlenir. Buna karşın
öğretmenin müdahale anlamı taşıyan yönergeleri doğrultusunda çalışan çocuklar
yaratıcılıklarını ortaya koyamayacakları gibi öğretmen yanlarından ayrıldığında çalışmayı
yarım bırakabilirler. Çünkü kendi kararlarını kendi başlarına vermede zorlanabilirler.
Serbest zaman etkinlikleri süresince çocukların birden fazla çalışmaya katılmaları
desteklenmelidir. Etkinlik süresince başarısızlık endişesi nedeniyle daima aynı çalışmaya
katılan ve bu çalışmada çoğu zaman kararlı olan çocuklara diğer çalışmalar tanıtılmalı ve
düzeyine uygun en basit çalışmalardan başlayarak, daha ileri çalışmalara geçilmelidir. Bunun
sonucunda öğretmen, çocukların başarabildiklerinden başaramadıklarına doğru bir yol
izleyerek onları cesaretlendirmelidir.
Serbest zaman etkinliklerinin sonunda çocukların ortaya çıkardıkları ürünler, çocuğun adı
soyadı, tarih ve gerekiyorsa çalışmayla ilgili küçük açıklamalar not edilerek sergilenmeli,
daha sonra bu çalışmalar çocuklarla birlikte değerlendirilmelidir. Öğretmen çocukların
çalışmalarına değer vermeli ve bu çalışmaları dosyalayarak uygun bir yerde saklamalıdır.
Çocukların gelişim raporlarının yazılmasında, diğer etkinliklerde olduğu gibi serbest zaman
etkinlikleri sırasındaki gözlemleri de öğretmen açısından önemli bir yer tutmaktadır.
Eğitimci günlük eğitim programında ilgi köşelerinde oyun ve sanat etkinliklerine aynı
anda yer vermelidir.